در عصر دیجیتال، نقش زیرساخت شبکه به عنوان شاهرگ ارتباطی هر سازمان و کسب و کار حیاتی است. شبکه‌ها نه‌تنها بستری برای ارتباطات داده‌ای فراهم می‌کنند، بلکه به بهبود بهره‌وری و رشد کمک می‌کنند. آموزش زیرساخت شبکه به افراد و سازمان‌ها امکان می‌دهد تا شبکه‌ای امن، پایدار و مقیاس‌پذیر ایجاد کنند. این مقاله به بررسی تمامی جنبه‌های زیرساخت شبکه از جمله: طراحی، پیاده‌سازی، نگهداری و بهینه‌سازی می‌پردازد و نکاتی برای افزایش امنیت و کارایی شبکه ارائه می‌دهد.
چرا آموزش زیرساخت شبکه مهم است؟
زیرساخت شبکه شامل مجموعه‌ای از تجهیزات، نرم‌افزارها، پروتکل‌ها و استانداردهایی است که به ارتباط و انتقال داده بین دستگاه‌های مختلف کمک می‌کند. این ساختار مانند چارچوبی است که به کاربران و دستگاه‌ها اجازه می‌دهد به منابع داخلی و خارجی دسترسی داشته باشند. اهمیت زیرساخت شبکه در سازمان‌ها به این دلیل است که با مدیریت کارآمد و بهره‌وری شبکه، می‌توان خدمات بهتری به مشتریان ارائه داد و همچنین از امنیت داده‌ها اطمینان حاصل کرد.
اصول کلیدی در آموزش زیرساخت شبکه
در آموزش شبکه، چندین اصل و مؤلفه کلیدی وجود دارد که باید به خوبی درک شوند.
طراحی توپولوژی شبکه
انتخاب توپولوژی مناسب اولین گام در طراحی شبکه است. توپولوژی‌های مختلفی مانند ستاره‌ای، حلقوی، شبکه‌ای، و مش برای شبکه‌های مختلف مناسب هستند. هر توپولوژی ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارد. به عنوان مثال، توپولوژی ستاره‌ای ساده‌تر است و تعمیرات و عیب‌یابی در آن راحت‌تر انجام می‌شود، اما توپولوژی مش معمولاً مقاوم‌تر و پایدارتر است.
انتخاب تجهیزات مناسب
تجهیزات شبکه شامل روترها، سوئیچ‌ها، فایروال‌ها و اکسس پوینت‌ها است. هر کدام از این تجهیزات نقش خاصی در شبکه ایفا می‌کنند و انتخاب مناسب آن‌ها برای جلوگیری از ازدحام و تضمین امنیت شبکه ضروری است.
پیکربندی IP و ساب‌نتینگ
تنظیمات IP و ساب‌نتینگ بخش اساسی در آموزش زیرساخت شبکه محسوب می‌شود. ساب‌نتینگ به شما امکان می‌دهد که شبکه را به بخش‌های کوچک‌تر و مدیریت‌پذیر تقسیم کنید و به همین ترتیب ترافیک شبکه را بهینه‌سازی کنید.
پروتکل‌های مسیریابی
پروتکل‌های مسیریابی مانند OSPF و BGP به روترها کمک می‌کنند که بهترین مسیرها را برای ارسال داده انتخاب کنند. این پروتکل‌ها برای شبکه‌های بزرگ بسیار حائز اهمیت هستند.
امنیت شبکه
امنیت شبکه یک اصل کلیدی در طراحی زیرساخت است. استفاده از فایروال‌ها، سیستم‌های تشخیص نفوذ (IDS/IPS) و پروتکل‌های امن مانند HTTPS و SSL/TLS به جلوگیری از دسترسی غیرمجاز و حفاظت از داده‌ها کمک می‌کند.
مراحل طراحی و پیاده سازی زیرساخت شبکه
راه اندازی و پیاده سازی زیرساخت شبکه شامل چند مرحله اساسی است. ابتدا باید نیازهای سازمان را بررسی و مشخص کنید که به چه نوع شبکه‌ای نیاز دارید. آیا شبکه قرار است محلی باشد یا باید قابلیت مقیاس‌پذیری برای شبکه‌های گسترده‌تر را داشته باشد؟ پس از نیازسنجی، باید تجهیزات مورد نیاز مانند سوئیچ‌ها، روترها، سرورها و کابل‌ها انتخاب و خریداری شوند. همچنین باید تصمیم بگیرید که چه نوع توپولوژی مناسب شبکه شما است.
پس از تهیه تجهیزات، نصب آن‌ها آغاز می‌شود. این مرحله شامل کابل کشی، نصب دستگاه‌ها در رک‌ها و اتصال دستگاه‌ها به شبکه است. تنظیمات مربوط به IP آدرس دهی، پروتکل‌های مسیریابی و ساب‌نتینگ در این مرحله انجام می‌شود. پس از راه اندازی شبکه، باید تست‌هایی برای اطمینان از عملکرد صحیح و امنیت شبکه انجام شود. این تست‌ها شامل تست پهنای باند، تست تاخیر و تست امنیت است. شبکه‌های بزرگ به مدیریت و نگهداری مداوم نیاز دارند. استفاده از ابزارهای مانیتورینگ و عیب‌یابی کمک می‌کند که در صورت بروز مشکلات، به سرعت رفع شوند.
ابزارها و نرم افزارهای ضروری در آموزش زیرساخت شبکه
استفاده از ابزارهای مناسب می‌تواند به مدیریت شبکه و تسهیل فرآیند عیب‌یابی کمک کند. در ادامه چند ابزار کاربردی معرفی شده است:
Wireshark: یکی از بهترین ابزارهای تحلیل ترافیک شبکه است که می‌تواند بسته‌های داده را شناسایی و بررسی کند.
Cisco Packet Tracer: این نرم‌افزار شبیه‌سازی شده برای تمرین و آموزش پیکربندی شبکه‌های سیسکو استفاده می‌شود.
Nagios: نرم‌افزاری قدرتمند برای مانیتورینگ وضعیت شبکه که به شناسایی مشکلات و هشدارهای احتمالی کمک می‌کند.
SolarWinds: این نرم‌افزار مجموعه‌ای از ابزارهای مدیریتی و مانیتورینگ ارائه می‌دهد و برای مدیریت جامع زیرساخت شبکه بسیار مناسب است.
شبکه قلب کسب و کار شماست و برای اینکه به درستی کار کند به پشتیبانی مناسب نیاز دارد. برای آگاهی از نحوه کار آن ابتدا باید بدانید زیرساخت شبکه دقیقا چیست و چگونه می‌توانید بیشترین بهره را از آن ببرید؟ و برای راه اندازی زیرساخت شبکه به چه امکاناتی نیاز دارید؟
در عصر دیجیتال امروز، بهره‌وری یک سازمان به چیزی بیش از تلاش کارمندان و تجهیزات عالی نیاز دارد. در اینجا راه اندازی یک زیرساخت شبکه قوی، ایمن و مناسب اهمیت ویژه‌ای می‌یابد. بدون زیرساخت شبکه تجربه کاربری ضعیف می‌شود، مشکلات امنیتی بیشتر می‌شود، بهره‌وری کارکنان تحت تاثیر قرار می‌گیرد، هزینه‌‌ها افزایش می‌یابند و حتی ممکن است اعتبار برند شما زیرسوال برود.
به همین ترتیب، بسیار مهم است که مدیران IT اهمیت زیرساخت شبکه را درک کنند و از چالش‌ها و فرصت‌هایی که این راهکار ارائه می‌دهد، آگاه باشند. با راه اندازی این زیرساخت و ابزارهای مناسب، اولین گام‌ها را برای بهره‌وری برمی‌دارید و به سازمان خود کمک می‌کنید تا همیشه در اوج بماند.
طراحی زیرساخت شبکه به چه شکل است؟
زیرساخت شبکه خدماتی را جهت طراحی و راه اندازی شبکه ارائه می‌دهد. این زیرساخت شامل اجزای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری است و امکان ارتباط موثر میان کاربران، برنامه‌ها، دستگاه‌ها و غیره را فراهم می‌کند. هر چیزی که در شبکه دخیل است، از سرورها گرفته تا روترهای بی‌سیم، برای راه اندازی و اجرای زیرساخت شبکه مورد نیاز است. برای راه اندازی زیرساخت شبکه ابتدا خود شبکه طراحی و سپس با سخت افزارهایی مانند: سرورها، کابل‌های شبکه، سوئیچ و روترهای بی‌سیم اجرا می‌شود.
چرا زیرساخت شبکه مهم‌ترین مؤلفه زیرساخت IT محسوب می‌شود؟
داشتن یک زیرساخت IT قابل اعتماد و همچنین افراد متخصص بسیار مهم است، اما هیچ یک از آن‌ها بدون زیرساخت شبکه کارایی لازم را ارائه نمیدهند. زیرساخت شبکه ارتباطات ایمن را امکان پذیر می‌سازد که مولفه‌های کلیدی برای موفقیت یک کسب و کار محسوب می‌شوند. به زبان ساده‌تر، بدون زیرساخت شبکه، اجزای سخت افزاری و نرم افزاری کاربرد زیادی ندارند. راه اندازی یک زیرساخت شبکه قوی و ایمن برای تعالی سازمان امری حیاتی است.
تفاوت بین زیرساخت شبکه و زیرساخت فناوری اطلاعات چیست؟
عملکرد زیرساخت شبکه و زیرساخت فناوری اطلاعات مشابه است. با این حال ممکن است تفاوت‌های ظریفی نیز میان آن‌ها وجود داشته باشد. زیرساخت IT به عنوان یک مفهوم بزرگ‌تر و فراگیرتر شناخته می‌شود. زیرساخت IT یا زیرساخت فناوری اطلاعات به مجموعه‌ای از عناصر گفته می‌شود که اساس یک سرویس فناوری اطلاعات را تشکیل می‌دهند. این زیرساخت از اجزای فیزیکی مانند سخت افزار تشکیل می‌شود، اما برخی از اجزای شبکه یا نرم افزار را نیز در بر می‌گیرد.
زیرساخت شبکه به عنوان زیرمجموعه زیرساخت IT تعریف می‌شود. یک زیرساخت شبکه قوی موفقیت زیرساخت بزرگ فناوری اطلاعات را تضمین می‌کند. البته که سازمان‌ها برای رسیدن به موفقیت پایدار هم به زیرساخت فناوری اطلاعات و هم به زیرساخت شبکه نیاز دارند.
بسیاری از سازمان‌ها در حال حرکت به سمت زیرساخت اصلی شبکه می باشند. زیرساخت شبکه برای محیط کار ضروری است تا افراد بتوانند در هر زمان و از هر دستگاهی به شبکه دسترسی داشته باشند. افزایش چشمگیر توسعه برنامه‌ها و ساخت ارتباطات جدید مستلزم بکارگیری زیرساخت شبکه است.
راه اندازی زیرساخت شبکه شامل ترکیبی از ابزارهای سخت افزاری، برنامه‌های نرم افزاری و خدمات شبکه می‌باشد. زیرساخت سخت افزاری معمولا شامل روترها، سوئیچ‌ها، هاب، پل و مودم می‌باشد. زیرساخت نرم افزاری از ابزارهای نظارت و مدیریت و سیستم عامل تشکیل می‌شود. و در آخر، خدمات شبکه شامل پروتکل‌های شبکه مانند TCP،UDP و IP می‌باشد.
طراحی زیرساخت شبکه چه کمکی در کسب و کار شما می‌کند؟
طراحی زیرساخت شبکه به شما در برنامه ریزی، نظارت و مدیریت شبکه کمک می‌کند. طرح زیرساخت شبکه را می‌توان با در نظر گرفتن عواملی مانند: ظرفیت، پهنای باند، کیفیت خدمات، امنیت و انعطاف پذیری ایجاد کرد. طراحی زیرساخت شبکه به شما کمک می‌کند تا برنامه ریزی کارآمدی داشته باشید، مشکلات شبکه را شناسایی کنید و نقش اجزای مختلف در شبکه را راحت‌تر درک نمایید. علاوه بر طراحی زیرساخت شبکه، مدیران شبکه همچنین می‌توانند از نرم افزارهایی برای نظارت بر زیرساخت، تنظیمات و عملکرد شبکه استفاده کنند.
زیرساخت شبکه از چه اجزایی تشکیل شده است؟
زیرساخت شبکه انواع مختلفی دارد. به طور کلی، اجزای زیرساخت شبکه را می‌توان به سه دسته عمده تقسیم کرد. روترها، سوئیچ‌ها و سرورها اجزای سخت افزاری شبکه را تشکیل می‌دهند. این مولفه‌ها قابل مشاهده هستند اما اجزای بیشتری نیز در زیرساخت وجود دارد. حتی کابل‌ها، اکسس پوینت‌ها و کارت‌های شبکه نیز در این دسته جای می‌گیرند.
نرم افزار شبکه بر روی سخت افزار اختصاصی یا سرور اجرا می‌شود. سایر اقدامات امنیتی نیز بخشی از این دسته هستند. در بخش آخر، خدمات شبکه نیز به شکل نرم افزار روی سرورها اجرا می‌شود. سرور نام دامنه یا DNS نمونه خوبی از خدمات شبکه است. تقریبا هر شبکه، از ساده‌ترین تا پیچیده‌ترین آن در این سه دسته قرار می‌گیرد. حال بیایید هر یک از این دسته‌ها را با جزئیات بیشتری بررسی کنیم.
سخت افزار شبکه
این سخت افزار با قابلیت‌های از پیش تعیین شده استفاده می‌شود و بسیاری از اجزای سخت‌افزاری با نرم‌افزار عرضه می‌شوند. سخت افزار شبکه علاوه بر ارائه ابتدایی‌ترین اتصالات، وظایف تخصصی را نیز به سرعت انجام می‌دهد. به عنوان مثال، روترها و فایروال‌های سخت‌افزاری اجزای مجزایی دارند که به آن‌ها اجازه می‌دهد در هر ثانیه ترافیک بیشتری را نسبت به نرم‌افزارهای اجرا شده روی سرور پردازش کنند. سخت‌افزار شبکه به عنوان مهم‌ترین بخش هر شبکه شناخته می‌شود. البته هیچ کسب و کاری تنها به سخت افزار اختصاصی شبکه متکی نیست، این نوع زیرساخت باید با اجزای سطح بالاتر نیز ادغام شود.
نرم افزار شبکه
در حالی که سخت‌افزار شبکه مسئولیت ابتدایی‌ترین و حیاتی‌ترین وظایف را برعهده دارد، نرم‌افزار شبکه وظایف پیچیده‌تر و سریع‌تری را انجام می‌دهد. برای مثال، ابزارهای امنیتی شبکه مانند: سیستم تشخیص نفوذ اغلب به صورت نرم‌افزار ارائه می‌شوند. ابزارهای مهم کنترل و مدیریت شبکه مانند: نرم افزارهای مدیریت پیکربندی شبکه و کنترل دسترسی نیز در این دسته قرار می‌گیرند.
خدمات شبکه
در بالای پایه‌ای که سخت‌افزار و نرم‌افزار شبکه تشکیل می‌دهند، خدمات شبکه قرار می‌گیرد. خدمات شبکه عملکردی را ارائه می‌کنند که دستگاه‌ها و حتی سایر خدمات غیر زیرساختی به آن نیاز دارند. به عنوان مثال، سرویس‌های احراز هویت در سراسر شبکه به کارمندان شما اجازه می‌دهند تا به سیستم‌ها و داده‌هایی که برای انجام کارشان نیاز دارند دسترسی داشته باشند. نمونه‌های دیگر خدمات شبکه شامل DNS وActive Directory می‌باشند. توجه داشته باشید که سرورهای وب و انواع دیگر سرویس‌هایی که مستقیما در کارکرد شبکه نقشی ندارند در دسته خدمات شبکه جای نمی‌گیرند، اگرچه همچنان جزو “خدمات” محسوب می‌شوند.
چرا زیرساخت شبکه مهم است؟
همانطور که شرکت شما رشد می‌کند و حجم داده‌های ارسالی در سراسر شبکه افزایش می‌یابد، زیرساخت شبکه تحت فشار قرار می‌گیرد. این روزها حفظ زیرساخت شبکه برای جلوگیری از بروز مشکلات پرهزینه از جمله از دست رفتن داده‌ها اهمیت بیشتری پیدا کرده است. اگر مشکلی برای سازمان شما رخ دهد، داشتن یک شبکه قابل اعتماد با پشتیبانی خوب فرایند بازیابی را بسیار آسان‌تر خواهد کرد.
زیرساخت شبکه هنگام دورکاری احتمالا بیش از همیشه تحت فشار قرار می‌گیرد. اگر شبکه شما دچار مشکلاتی شود، کل کسب و کار متوقف خواهد شد، بنابراین سرمایه گذاری در این زیرساخت حیاتی و اغلب فراموش شده، در آینده نیز برای شما سودمند خواهد بود.
نحوه راه اندازی زیرساخت شبکه در یک شرکت جدید
زیرساخت شبکه یک رکن حیاتی برای هر شرکتی است که از برنامه‌ها، نرم افزارها و مهم‌تر از همه ارتباطات پشتیبانی می‌کند. راه اندازی و ساخت شبکه شامل برنامه ریزی، طراحی، خرید سخت افزار و تعیین اهداف امنیتی است. در این بخش یک راهنمای ساده در مورد نحوه راه اندازی زیرساخت شبکه را شرح می‌دهیم.
مرحله اول: نیازهای خود را تعیین کنید
مانند هر سرمایه گذاری دیگر، اولین گام این است که فهرستی از نیازهای کسب و کار خود در محیط شبکه را تهیه کنید. این نیازها ممکن است شامل سوالات زیر باشند:
به دنبال راه اندازی چند ورک استیشن یا رایانه هستید؟
کسب و کار شما از چه نوع برنامه‌هایی استفاده می‌کند؟
چگونه می‌خواهید فایل‌های خود را به اشتراک بگذارید یا ذخیره کنید؟
آیا کارمندان دورکار امکان دسترسی به VPN را خواهند داشت؟
بنابراین برنامه ریزی بسیار مهم است تا بتوانید با خرید سخت افزار مناسب نیازهای کسب و کار خود را به خوبی برآورده کنید.
مرحله دوم: اجزای سخت افزار را انتخاب کنید
در طراحی شبکه نوع سخت افزار مورد نیاز سازمان خود را تعیین کنید. پیکربندی اصلی شبکه از اجزای اصلی روتر، فایروال و سوئیچ تشکیل می‌شود و همانطور که می‌دانید، روترها و سوئیچ‌ها دو قطعه مهم از تجهیزات مورد نیاز زیرساخت شبکه را تشکیل می‌دهند. یکی دیگر از قطعات سخت افزاری که برای تکمیل زیرساخت شبکه به آن نیاز دارید سوئیچ است.
سوئیچ امکان ارتباط و به اشتراک گذاری اطلاعات میان چندین دستگاه را فراهم می‌کند. به بیانی دیگر، سرورها و رایانه‌های شما از طریق یک سوئیچ به یکدیگر متصل می‌شوند و با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. روتر یا فایروال نقش مدیر را در شبکه ایفا می‌کند و ترافیک را به شبکه‌های دیگر هدایت می‌کند. همچنین، از دستگاه‌های شما در برابر تهدیدات سایبری محافظت می‌کند.
مرحله سوم: نوع شبکه خود را انتخاب کنید
هنگام انتخاب نوع شبکه، بودجه‌ای را که برای ساخت شبکه خود در نظر گرفته‌اید، نوع امنیتی که نیاز دارید و اینکه چگونه می‌خواهید شبکه خود را گسترش دهید، در نظر بگیرید.
مزایای راه اندازی زیرساخت شبکه چیست؟
بهره وری: ایجاد یک زیرساخت شبکه ایمن زمان خرابی را به حداقل می‌رساند و بهره وری تا حد امکان افزایش می‌دهد.
مقیاس پذیری: زیرساخت شبکه بدون نیاز به طراحی مجدد شبکه به رشد کسب و کارتان کمک می‌کند.
مقرون به صرفه: هزینه اجرای شبکه ثابت است و با راه اندازی آن اختلالات کم‌تری را تجربه خواهید کرد. این امر بر سود سازمان شما بی تاثیر نیست.
امنیت: در حالی که خدمات شبکه داده‌های شما را ایمن نگه می‌دارد، امنیت در برابر بدافزارها و ویروس‌ها را افزایش می‌دهد.
دسترسی: با راه اندازی زیرساخت شبکه کارمندان از هر مکان می‌توانند به شبکه شما متصل شوند.
چالش‌های اصلی راه اندازی زیرساخت شبکه چیست؟
در رابطه با اجرای زیرساخت شبکه تعدادی چالش وجود دارد که سه چالش اصلی آن عبارتند از:
متمرکز کردن ترافیک
شناسایی و حذف داده‌های تکراری
ارسال اطلاعات مناسب به ابزار مناسب
متمرکز کردن ترافیک
در یک سازمان، اغلب چندین زیرشبکه و مکان مختلف وجود دارد. نظارت و مدیریت شبکه بدون یک کانون متمرکز تقریبا غیرممکن است. بسیاری از شرکت‌ها از راهکار زیرساخت شبکه برای متمرکز کردن ترافیک و نظارت بر داده‌های ارسالی در شبکه‌هایشان استفاده می‌کنند. به همین ترتیب، امنیت و عملکرد بهبود می‌یابند.
شناسایی و حذف داده‌های تکراری
در برخی موارد، داده‌های تکراری 50 تا 66 درصد از ترافیک شبکه را تشکیل می‌دهند. حذف داده‌های تکراری نقش مهمی دارد، به ویژه زمانی که صحبت از اثربخشی راهکارهای امنیتی شبکه در میان باشد. اگر داده‌های تکراری بیش از حد دریافت شوند، شبکه ممکن است کند شود و در تهدیدها را شناسایی نکند.
ارسال داده‌های مناسب به ابزار مناسب
بسیاری از سازمان‌ها از ابزارهای امنیتی استفاده می‌کنند. هزینه‌های امنیتی اغلب بر اساس میزان داده‌ای که برای پردازش نیاز دارند، برآورد می‌شوند. ارسال داده‌ها از منابع مختلف ممکن است بی‌اثر و در عین حال پرهزینه باشد، به خصوص اگر یک ابزار برای یک نوع داده و ابزار دیگر برای انواع دیگر استفاده شود. بنابراین، ارسال داده مناسب به ابزار مناسب یک جنبه حیاتی از زیرساخت شبکه را تشکیل می‌دهد.
تأثیر زیرساخت شبکه بر امنیت سازمان
بخش بزرگ این زیرساخت از شبکه و دستگاه‌های مختلف در برابر حملات محافظت می‌کند؛ چه فایروال باشد یا یک برنامه امنیتی. بطور کلی، سخت افزار، نرم افزار و خدمات شبکه همه بخش بزرگی از امنیت سایبری سازمان‌ها را تشکیل می‌دهند.
ابزارهای امنیتی زیرساخت شبکه اغلب به هم متصل می‌شوند تا عملکرد بهتری ارائه دهند. به عنوان مثال، برخی مشاغل سیستم‌های تشخیص نفوذ خود را مستقیما به فایروال‌ها متصل می‌کنند تا به محض شناسایی حملات، آن‌ها را متوقف کنند. به همین ترتیب، سیستم‌های ثبت و مدیریت را می‌توان به زیرساختهای دیگر متصل کرد تا نظارت بیشتری بر عملکرد سازمان فراهم شود.
نتیجه گیری
در دنیای امروز زیرساخت شبکه پایه‌ای است که یک سازمان موفق بر آن بنا می‌شود. در حالی که راه اندازی زیرساخت شبکه به عنوان جزو کوچکی از IT در نظر گرفته می‌شود، تأثیر قابل توجهی بر نحوه عملکرد سازمان‌ها دارد. زیرساخت شبکه از ابتدایی‌ترین سخت‌افزار مانند کابل و روتر گرفته تا پیشرفته‌ترین خدمات مدیریتی، ستون فقرات یک کسب‌وکار را تشکیل می‌دهد. همانطور که گفته شد، راه اندازی زیرساخت شبکه یکی از مواردی است که ممکن است اغلب نادیده گرفته شود. پس ابزارها و راهکارهای مناسب را به یاد داشته باشید و پایه‌ای قوی بسازید تا شبکه شما را برای سال‌های آینده آماده کند.